MONTENEGRO
Czarnogóra, kraj piękny i nie do końca odkryty – zapraszam na krótką wycieczkę do tego malowniczego zakątka świata.
Niewiele Państw na świecie używa oficjalnie dwóch nazw, zatem ... Montenegro czy Czarnogóra ? Otóż obie wersje są właściwe.
Nazwa Montenegro pochodzi z dialektu włosko-wenecjanskiego, który obowiązywał na tych zmiemiach na przełomie XV wieku. Czarnogóra ( Crna Gora ) natomiast jest swoistym tłumaczeniem, stąd do dnia dzisiejszego używa się dwóch form, kraje słowiańskie używają Czarnogóra, a kraje zachodnie Europy wraz z resztą świata Montenegro.
Pomimo że Czarnogóra nie należy do Unii Europejskiej to jedynym środkiem płatniczym jest EURO. Nie uwierzycie ale do 2002 roku, zanim wprowadzono EURO, oficjalną walutą Czarnogóry była niemiecka marka.
Wybrałem Czarnogóre na kolejną swoją podróż ponieważ nie wymaga się od turystów testów na Covid-19.
Oczywiście samolot z Warszawskiego Okęcia należący do PLL LOT, wystartował z opóźnieniem. Mam wrażenie że nie bez przyczyny turyści używają często sloganu LOT - later or tomorrow, z czegoś się jednak to wzięło i nadal jest aktualne.
Po dwóch godzinach wylądowalem na międzynarodowym lotnisku w Podgoricy.
Odprawa graniczna przebiegła błyskawicznie, aż trudno uwierzyć ale od momentu wylądowania samolotu aż do wyjścia z lotniska minęło zaledwie 10 minut.
Jedynym utrudnieniem na lotnisku był zamknięty kantor, ale do dyspozycji są dwa bankomaty które znajdują się w hali przylotów.
Następnym razem warto przywieść EURO ze sobą.
Za taksówkę z lotniska do centrum miasta zapłaciłem 13 Euro.
Po zameldowaniu się w hotelu i małym resecie wyszedłem pospacerować po okolicy (...)
Puste ulice i brak turystów, kawiarnie i restauracje świecą pustkami. Oczywiście jak zawsze mówię, nie ma nic złego co by na dobre nie wyszło, bynajmiej nie trzeba stać w kolejkach, a i usiąść można w restauracyjnym ogródku nie wdychając papierosowego smrodu.
Kolejny dzień niestety... mokro, leje od samego rana.
Jestem w stałym kontakcie z przewodnikiem który ma mnie oprowadzić dzisiaj po mieście, ale nie ma sensu łazić po deszczu. Przełożyłem zwiedzanie na jutro, aby nie tracić czasu udałem się do kliniki medycznej aby zrobić test na covid-19 przed dalszą podróżą. Koszt testu PCR kosztował mnie 49 Euro. Wynik zostanie przesłany drogą elektroniczną w ciągu 12 godzin.
Po powrocie do hotelu przestało padać, z jednej strony jest za późno żeby ściągać przewodnika, a z drugiej szkoda czasu aby przeleżeć cały dzień.
Poczytałem troszkę o najważniejszych miejscach wartych zobaczenia i poszedłem w miasto...
CLOCK TOWER
Z pewnością najbardziej charakterystyczny punkt miasta. 16-metrową wieżę zegarową zbudował w 1667 roku Hadżi Pasza Osmanagic. Według legendy zegar wieży został sprowadzony z Włoch i przez długi czas pozostawał jedynym publicznym źródłem dokładnego czasu w mieście. Dzwon na wieży za czasów osmańskich wzywał muzułmanów do modlitwy i był najwyższym budynkiem w mieście.
Obecnie wieża nie spełnia już swojej pierwotnej funkcji.
Z ciekawostek mogę dodać że podczas drugiej wojny światowej dzwonnica nie uległa zniszczeniu, pomimo że całe miasto było zrównane z ziemią.
STARA VAROS
Wystarczyło skręcić w uliczkę przy wieży zegarowej aby cofnąć się w czasie. Dzielnica Stara Varoš, czyli jakby takie Stare Miasto. Można poczuć się tutaj jak na wsi – spokój, cisza, nawet pies nie szczeka.
STAROMIEJSKI MECZET
Pod adresem 42 Gojko Radonjic znajduje się meczet zbudowany (jak podają niektóre źródła) już pod koniec XV wieku. Sama nazwa "Starodoganjska džamija" wskazywałaby na to, że zbudowany został na samym początku obecności Turków w Podgoricy.
TWIERDZA RIBNICA
W bardzo malowniczym miejscu, u zbiegu rzek Ribnica i Morača znajdują się ruiny starożytnej twierdzy nazywanej Depedogen. Zbudowana została około 1477 roku w czasach panowania osmańskiego i była jedną z 2 twierdz otaczających Stara Varoš.
Przez długi czas znajdował się tutaj magazyn amunicji. W 1878 roku uderzenie pioruna wywołało eksplozję, która zniszczyła dużą część fortecy.
W sezonie letnim odbywają się tutaj koncerty na postawionym po środku zgliszczy amfiteatrze.
Tuż obok brzegi Rybnicy spina malowniczy most Sastavci (Most Sastavci), który jest najstarszym mostem Podgoricy. Chociaż początki mostu nie są dobrze udokumentowane, to wszystko wskazuje na to, że również zbudowany został przez Turków w czasach budowy twierdzy i łączył obie części miasta podzielone przez Rybnicę. Jest doskonale zachowanym elementem dawnych struktur zniszczonego miasta. Dziś jest ulubionym miejscem romantycznych spotkań zakochanych.
Ci którzy byli tutaj napewno zgodzą się że jest to najpiękniejsze miejsce w całej Podgoricy.
MOST BLAZA JOVANOVICA
Most Blazo Jovanovica został zbudowany w latach pięćdziesiątych ubiegłego wieku, aby połączyć starą część miasta z nowymi osiedlami budującymi się za rzeką. Most zaprojektował prof. Branko Zezelj. Został nazwany na cześć narodowego bohatera Blazo Jovanovica. Po raz pierwszy został zrekonstruowany w 1985 roku, a ponownie w 2009 roku, kiedy ustawiono dekoracyjne oświetlenie zdobiące go nocą.
(...) Zdecydowałem że nie będą odchodził za daleko od hotelu, wróciłem w okolice dzwonnicy... czas na lunch !
Zajęło mi troszkę czasu żeby znaleźć restaurację ze stolikami na zewnątrz, najprościej było by wrócić do tego samego miejsca gdzie jadłem wczoraj. Czas jednak na zmiany :-)
Odważyłem się spróbować lokalnej, tradycyjnej kuchni. Po raz pierwszy jadłem gołąbki z nadzieniem z młodej kapusty, a jadłem już różne... z mięsem, ryżem, ziemniakami, ale z nadzieniem z młodej kapusty... nigdy wcześniej !!! Polecam, naprawdę smaczne. Dobre danie na post :-)
Po powrocie do hotelu, poprosiłem recepcję hotelu aby dowiedziała się o koszt taksówki do klasztoru Ostrog, najważniejszego sanktuarium Czarnogóry. Za przejazd tam i z powrotem cena wynosi 40 Euro.... no to jadę !!!
MONASTER OSTROG
Klasztor został założony w XVII wieku przez metropolitę hercegowińskiego Bazylego. Przebywał w nim kilka lat do swej śmierci w 1671 roku. Po śmierci został kanonizowany i obecnie jest patronem monasteru.
W 1678 r. do klasztoru zostały przeniesione relikwie jego założyciela, które według tradycji nie rozłożyły się, wydawały przyjemną woń i z których wydobywała się mirra. Zostały one wystawione obok ikonostasu głównej świątyni. ( Szczątki znaduja się w niewielkich wymiarów drewnianej trumience) Wierni prawosławni oddają im szczególną cześć.
Świątynia częściowo wykuta jest w skałach, a częściowo znajduje się u ich podnóża - dolny monaster powstał po 1820 roku i mieszczą się w nim cele dla mnichów. W klasztorze znajdują się 4 cerkwie: częściowo wykuta w skale Wprowadzenia Matki Bożej do Świątyni, Krzyża Świętego, Trójcy Świętej oraz św. Nowomęczennika Stanka (poświęconą niedawno, bo w 2005 roku).
W głównej cerkwi jest aż 17 dzwonów, z czego największy waży 11 ton i jest największym na całych Bałkanach. Pielgrzymi oddają cześć relikwiom fundatora, a także krzewowi winorośli i źródle, które bije ze skał obok monasteru, bo mają ponoć właściwości uzdrawiające.
Święto klasztoru odbywa się w dniach 11-12 maja, gdy przypada wspomnienie św. Bazylego Ostroskiego.
Dla osób które zdecydują się nawiedzić to miejsce polecam nabożeństwo o godzinie 17:00. Jak mówią w Czarnogórze - " Kto nie był w Ostrogu, ten się w życiu nie modlił ".
Przecudowne doznanie, taki troszkę "nawiedzony" duchowością tego wyjątkowego miejsca mogę wracać do miasta.
W drodze powrotnej mam wrażenie że przysnąłem w samochodzie, tak już czasami jest... Jet Lag :-)
Powrót do Podgoricy...
Na pierwszy rzut oka, w Podgoricy dominuje typowo komunistyczna architektura, a sama zabudowa pozbawiona jest jakiegokolwiek ładu. Taki krajobraz jest następstwem działań zbrojnych - w trakcie II wojny światowej, stolica dzisiejszej Czarnogóry była intensywnie bombardowana (w wyniku nalotów śmierć poniosła 1/3 mieszkańców miasta).
Przypomina mi się krajobraz polskich miast z lat '80 i '90.
Po powrocie do hotelu podłączyłem się do WIFI, w emailu czekał na mnie wynik kodowidowego testu... negatywny :-)
Następny dzień...
Za oknem przepiękny bezchmurny dzień, w sam raz na zwiedzanie.
Śniadanko w warunkach pokojowych, dobrze że zrobiłem zakupy tuż po przyjeździe bo okazuje się że w niedzielę wszystkie sklepy są tutaj zamknięte. Mam nawyk że przy łóżku przed spaniem stawiam sobie zawsze butelkę wody, najlepiej jeśli jest to woda mineralna gazowana, ale od biedy może być zwykła. Niestety całe zasoby wypiłem wcześniej i zostałem bez kropli wody.
Można teraz zwiedzać miasto. Przewodnik, spóźnił się troszkę, ale w końcu przyszedł. Początkowo obeszliśmy te same miejsca które wczoraj sam zwiedziałem.
PLAC NIEPODLEGŁOŚCI
Główny plac miasta znajduje się w dzielnicy Nova Varos (Nowe Miasto). Jest administracyjnym i społeczno-kulturalnym sercem stolicy. Dawniej nazywał się Placem Republiki, później Trg Ivana Milutinovića (plac Ivana Milutinovića), słynnego czarnogórskiego polityka komunistycznego w randze generała i bohatera narodowego. W 2006 roku kosztem około 2,5 miliona euro plac przeszedł przebudowę. Poszerzono go, wybrukowano, zbudowano dużą centralną fontannę, udekorowano dwoma rzędami kolumnad, palmami i kanałami wodnymi.
Cały teren zamieniono w strefę pieszą dzięki czemu plac zyskał powierzchnię 5 tysięcy m2. Jednocześnie jego nazwa został zmieniona na Trg nezavisnosti (Plac Niepodległości).
CERKIEW ŚW. JERZEGO
Prawosławna cerkiew p.w. św. Jerzego znajduje się u podnóża wzgórza Gorica. Świątynia zbudowana między IV a VI wiekiem z kamienia, jest najstarszym kościołem w Podgoricy. Podczas burzliwej historii miasta, cerkiew była kilkakrotnie niszczona, później odbudowywana wynikiem czego jej pierwotny, wczesnochrześcijański wygląd nie został w pełni zachowany. Zachwyca klimat, rustykalne wnętrze, skomplikowana ikonografia oraz misterne, malowane freski, które są dziełem anonimowego malarza.
W otoczeniu cerkwi znajduje się mały, malowniczy cmentarz, z kilkoma kamiennymi nagrobkami.
POMNIK PIOTRA II PETROWICIA NJEGOSA
Pomnik Piotra II Petrovicia Niegosa - władcy Czarnogóry (Władyki) w latach 1830-1851. Mąż stanu, reformator, promował przekształcenie Czarnogóry w niezależne, nowoczesne państwo. Autor wielu wierszy i wierszy. Przez wielu uważany za najwybitniejszego poetę literatury serbskiej.
MOST MILENIJNY
Pocztówkowy symbol miasta – Most Milenijny nad rzeką Morača. Most został zaprojektowany przez słoweńską firmę Ponting i Mladen Ulićević, profesora na Wydziale Inżynierii Lądowej w Podgoricy. Został zbudowany przez słoweńską firmę Primorje i otwarty 13 lipca 2005 r. w Święto Narodowe Czarnogóry.
Most ma 173 metry długości, a pylon wznosi się 57 m nad korytem. Dwanaście kabli podtrzymuje pokład jezdni, a dwadzieścia cztery są przymocowane do przeciwwag, tworząc imponujący obraz.
KATEDRA ZMARTWYCHWSTANIA PAŃSKIEGO
Pomysł budowy katedry w miejscu dawnego soboru Hilandar powstał jeszcze przed II wojną światową. W okresie powojennym teren, na którym zamierzano wybudować świątynię został odebrany kościołowi przez władze komunistyczne.
Dopiero w latach 90-ch, po długich staraniach społeczności prawosławnej z Podgoricy, z błogosławieństwem Najświętszego Metropolity Amfilohije uzyskano zgodę na realizację tego przedsięwzięcia. Architekt dr Predrag Ristic, wybitna postać w cerkwi prawosławnej, wykonał koncepcyjny projekt świątyni. 9 sierpnia 1993 roku, miał miejsce uroczysty akt poświęcenia kamienia węgielnego przyszłej Katedry.
Budowę przyszłej świątyni odwiedzali znamienici goście, głowy kościoła prawosławnego. Na fundamentach nowo budowanej świątyni 18 maja 1994 roku miało miejsce niezwykłe wydarzenie: "Błogosławione stopy Jego Apostolskiej Świątobliwości Patriarchy Moskwy i Wszechrosyjskiej Aleksego II po raz pierwszy weszły na ziemię Czarnogóry”. Była to pierwsza w historii wizyta patriarchy Moskwy i całej Rosji w metropolii Czarnogóry". Wśród innych odwiedzających znaleźli się między innym Błogosławiony arcybiskup Aten i całej Grecji Christodoulos. Wraz ze swoją delegacją czterech metropolitów odwiedził on świątynię 11 września 2001 roku. Z tej okazji Jego Świątobliwość Arcybiskup Christodoulos przekazał w imieniu Arcybiskupstwa Ateńskiego piętnaście milionów drachm na budowę ikonostasu. Błogosławiony Patriarcha Aleksandrii, posiadający również tytuł Sędziego Wszechświata, Piotr VII, wraz ze swoją świtą złożoną z trzech metropolitów, odwiedził świątynię 4 maja 2002 roku.
Konsekracja Kościoła Zmartwychwstania Chrystusa miała miejsce 7 października 2013 roku.
Wewnętrzne dekoracje zdobione złotymi detalami sprawiają oszałamiające wrażenie. Jedną z istotnych cech świątyni jest z pewnością jej artystyczna dekoracja, galeria rzeźby kamiennej, freski, mozaiki. Uwagę zwraca zdobiony portal nad wejściem do świątyni przedstawiający scenę Zmartwychwstania Chrystusa. Rzeźby w kamieniu wykonali artyści pochodzący z jednej serbskiej rodziny.
Jako ciekawostkę mogę podać że główny żyrandol w świątyni, który powstał we Lwowie, waży 1200 kilogramów i ma 9 metrów średnicy, co czyni go największym w Europie.
POMNIK KSIĘŻNEJ JELENY
Każdy kto był w Podgoricy zauważył z pewnością że miasto na brak pomników raczej nie może narzekać.
Najnowsze dzieło to pomnik księżnej Jeleny Petrovic Savoja, bardziej powszechnie znanej jako królowej Eleny Włoskiej ( Queen Elena of Italy ). Była córką króla Mikołaja I i królowej Mileny. Tytuł królowej otrzymała po wyjściu za mąż za króla Włoch Wiktora Emanuela III.
Pomnik odsłonięto 20 maja 2021 roku.
PAŁAC KRÓLA NIKOLASA I
Zimowa rezydencja Nikolasa I Petrovića Njegoša została zbudowana w 1891 roku. Pałac znajduje się pośrodku parku miejskiego Kruševac. Nikola I Petrović jako pierwszy i jedyny król Czarnogory rządził krajem w latach 1860-1910.
W skład całego kompleksu położonego nad rzeką Moravec wchodzi Pałac Petrović (ze statusem zabytku kultury), Perjanički Dom (Dom Straży Honorowej) oraz wolno stojąca kapliczka.
Kompleks zabudowań znajduje się w bliskim sąsiedztwie ambasady amerykańskiej dlatego gołym okiem widać tutaj zwiększoną aktywność policji.
Wszystkie wymienione punkty udało się zobaczyć w zaledwie trzy godziny.
Rozumiem teraz niektórych wscipskich blogerow którzy twierdzą że szkoda czasu na Podgorice. Rozumiem, chociaż nie zupełnie się z nimi zgadzam.
Warto zatrzymać się w stolicy chociaż na dwa dni, następnie można jechać w głąb kraju.... a Czarnogóra jest naprawdę przepiękna !!!
Postanowiłem że i jak tak zrobię. Dogadałem się z przewodnikiem że zawiezie mnie do malutkiej wioski Kotor, a na koniec dnia zajedziemy nad wodospad NIAGARA !!! ( tak..tak... to nie żarty, wodospad Niagara )
KOTOR
Bajkowy Kotor to prawdziwa turystyczna mekka.
Kotor ma to szczęście w nieszczęściu, że jest przepięknym miastem położonym nad, jak się to często nazywa, najdalej na południe wysuniętym fiordem – czyli nad Zatoką Kotorską. Dlaczego szczęście i nieszczęście? Bo szczęśliwie jest piękny, a nieszczęście, bo z tego powodu przyjeżdżają tu dziesiątki tysięcy turystów, chcących zobaczyć to najpiękniejsze miasto w Czarnogórze.
Językoznawcy są zgodni, że współczesna nazwa miasta ma pochodzenie greckie. Najczęściej wywodzi się ją od starożytnej nazwy "Dekatera" - nie ma jednak zgody co do jej znaczenia. Według jednych jest to derywat utworzony od starogreckiego "katareo" czyli gorąco. Inni widzą tu zbitkę dwóch słów "deka" i "thira", co miałoby oznaczać "miasto o dziesięciu bramach".
Najważniejsze zabytki miasta znajdują się obrębie starówki zajmującej niecały kilometr kwadratowy. Pobieżne zwiedzanie Kotoru nie zajmie nam więcej niż 1,5 godziny. Jeśli jednak będziemy chcieli obejrzeć jakieś muzeum, wejść na najwyższe partie twierdzy św. Jana oraz zobaczyć kilka tutejszych świątyń to czas zwiedzania należy wydłużyć do połowy dnia. Najciekawsze zabytki miasta to:
Katedra św. Tryfona - Według tradycji poświęcenie kościoła datuje się na rok 809. Jeden z mieszczan - Andrea Saracenis, miał kupić od podążających do Konstantynopola kupców część relikwii św. Tryfona, a potem sfinansować budowę świątyni. Historia tego przedsięwzięcia została opisana w krótkim dokumencie zwanym "Kartą Andrzeja", uznawanym za najstarszy przykład literatury czarnogórskiej.
Kościół był kilkakrotnie niszczony przez trzęsienia ziemi i przebudowywany (w stylu renesansowym i barokowym). W XIX wieku katedrze groziło zawalenie. Rozpoczęto prace ratunkowe, a jednocześnie postanowiono przywrócić całości pierwotny wygląd.
Wnętrze kościoła św. Tryfona może wydawać się puste i zimne. Do naszych czasów przetrwała jedynie część wyposażenia. Za najcenniejsze uważane jest marmurowe tabernakulum, które wykonał miejscowy rzeźbiarz Wit Kotoranin.
Zachowało się kilka innych przykładów sztuki sakralnej jak chociażby renesansowe sarkofagi, średniowieczna chrzcielnica i kilka nowożytnych obrazów. Z pochodzących z 1331 roku fresków przetrwały jedynie nieliczne fragmenty. Miłośnicy sztuki sakralnej powinni dokładnie obejrzeć bogaty skarbiec - można doń wejść przez prawą nawę, a następnie przejść balkonem umieszczonym nad portalem wejściowym do drugiej części muzeum. W skarbcu znajduje się też najcenniejsza relikwia Kotoru - głowa św. Tryfona.
W górnej części Kościoła znajdziemy również wątek polski, otóż na ścianie został powieszony Krucyfiks który został użyty podczas błogosławieństwa wojsk Jana III Sobieskiego podczas szturmu pod Wiedniem.
Kościół św. Klary - Kościół w dzisiejszej formie pochodzi z XVIII wieku, i zajmują się nim ojcowie franciszkanie którzy obok Kościoła św. Klary prowadzą swój klasztor zakonny.
W kościele znajdują się 4 marmurowe ołtarze, które są dziełem pochodzącego z Republiki Weneckiej weneckiego rzeźbiarza Francesco Pence Kabjanki, który przez pewien czas przebywał w Kotorze. Główny fresk, otoczony 33 białymi aniołami, znajduje się na głównym ołtarzu. Wnętrze kościoła uważane jest za jedno z najpiękniejszych w mieście Kotor. W kościele św. Klary przechowywane są inkunabuły – księgi spisane w Kotorze w XIII i XIV wieku.
Cerkiew sw. Mikolaja - jest najważniejszą świątynią prawosławną w Kotorze. Budynek wyróżnia się dwiema dzwonnicami z czarnymi kopułami zakończonymi złotymi krzyżami, a także wspaniałą mozaiką nad wejściem. Najcenniejszym dziełem sztuki jest ikonostas wykonany w 1908 roku przez czeskiego malarza Franciszka Zieglera. Warto zwrócić uwagę także na srebrne świeczniki oraz ogromne żyrandole. W pobliżu cerkwi znajduje się też skarbiec z bogatą kolekcją ikon, dzieł sztuki, dokumentów i strojów kościelnych.
Budowę kościoła według projektu Cirila Ivekovica rozpoczęto w 1902 roku, a zakończono ją w 1909 roku. Cerkiew wzniesiono w stylu pseudo-bizantyjskim jako kościół jednonawowy z kopułą. Szczegóły budynku zostały wykonane w stylu romańskim. Do budowy wykorzystano też fundamenty wcześniejszej świątyni, która doszczętnie spłonęła w XIX wieku.
Cerkiew św. Łukasza - W latach 1657-1812 r. w kościele znajdowały się dwa ołtarze – katolicki i prawosławny, przy których na zmianę odprawiano nabożeństwa w obu obrządkach. Obecnie jest to kościół prawosławny. Jego początki sięgają 1195 r., o czym świadczą zachowane fragmenty XII-wiecznych fresków.
Uwagę zwracają niezwykle bogato zdobione ikonostasy z XVII i XVIII w.
Cerkiew św. Michała - została wybudowana między XIV a XV wiekiem na terenie gdzie wcześniej stała świątynia należąca do opactwa benedyktynów. Znajduje się w centralnej części starego miasta Kotor. Wnętrze świątyni zdobi duża liczba fresków, najlepiej zachowanych na północnej ścianie, gdzie część z nich datuje się nawet na XI wiek. Oprócz podziwiania samego budynku, zwiedzający mogą obejrzeć również kolekcję kamiennych pomników znajdującą się wewnątrz kościoła. Podczas trzęsienia ziemi w 1976 roku świątynia została poważnie uszkodzona.
Dla osób nie lubiących sakrum polecić mogę odwiedzenie muzeów w mieście; jedno z nich przykuło moje zainteresowanie... muzeum kotów... czego to ludzie nie wymyślą.
Warto również przejść się murami obronnymi, i obejść starówkę od tyłu.
Ważnym o ile nie najważniejszym elementem o którym nie można zapomnieć jest wieża zegarowa pochodząca z XVII wieku. To ona nas wita po wejściu na główny plac starówki.
Zbudowano ją częściowo w stylu barokowym, natomiast elewacje północną i wschodnią w stylu gotyckim. Przed wieżą stoi zrekonstruowany średniowieczny pręgierz.
Szkoda że tak szybko czas mija :-( chętnie pozostałbym tu do jutra.
W drodze powrotnej do Podgoricy zatrzymaliśmy się jeszcze aby zrobić krótką sesję fotograficzną zatoki Kotorskiej.
Po drodze przewodnik poprosił mnie abym zwrócił uwagę na wystające dwie góry z jeziora Skadar... bardzo ciekawe.... lokalsi nazywają je biustem Sophi Loren. ( Szukałem jakichkolwiek informacji na ten temat, jednakże nigdzie nie znalazłem żadnej wzmianki )
WODOSPAD NIAGARA
Z czarnogórskim Wodospadem Niagara jest pewien drobny problem. Wiele osób o nim słyszało, ale znacznie mniej widziało.
Wodospad Niagara został utworzony na rzece Cem (Cijevna), która swój początek bierze po albańskiej stronie gór Prokletije. Najłatwiej dojechać do niego kierując się szosą M18 w stronę czarnogórsko-albańskiego przejścia granicznego Hani Hotit-Bozhaj. Przed miejscowością Rogame i mostem odbija w prawo droga. Znajduje się tam drogowskaz kierujący do fabryki Coca Coli. Strzałek do wodospadu brak. Po kilku minutach jazdy wąską drogą dotrzecie do Restoran Niagara, przy którym znajduje się wodospad.
Po wyjsciu z samochodu od razu widać, że wodospad powstał dzięki ingerencji człowieka. A dokładniej w wyniku zbudowania betonowego progu, dzięki któremu spiętrzona woda może efektownie opaść kilka metrów w dół. Oczywiście czarnogórski Wodospad Niagara nie może dorównywać swą wielkością pierwowzorowi z Ameryki Północnej. Jednak musze przyznać, że jest całkiem ładny. Ale najładniejszy jest fantazyjny, pełen dziwnie ukształtowanych skał kanion rzeki Cem (Cijevna). momentami jest dość szeroki, a momentami wąziutki, że można go przeskoczyć.
Do hotelu wróciłem już po zmroku...
Następnego dnia po śniadaniu, zanim udałem się na lotnisko aby kontynuować dalszą podróż przeszedłem się ponownie po mieście, aby zobaczyć to, czego nie udało mi się do tej pory.
JOSIP BROZ TITO
Zmarły 41 lat temu komunistyczny przywódca Jugosławii Josip Broz Tito bardziej dziś łączy niż dzieli bałkańskie narody.
Przypomnę tylko że od końca II wojny światowej do śmierci w 1980 roku, Tito był uznawany za totalitarnego dyktatora mającego rzeszę przeciwników w kraju i za granicą.
Jednakże wielu jego ludzi postrzegało go jako życzliwego władcę, który zachował pokojowe współistnienie różnych grup etnicznych.
W 2018 roku uroczyście odsłonięto pomnik Josipa Tito ogłaszając go bohaterem narodowym Czarnogóry.
MARKO POPOVIC
Pomnik Marko Miljanova Popovića (Марко Миљанов Поповић), żyjącego w latach 1833 - 1901 czarnogórskiego generała i pisarza.
Z pewnością ciężko jest przejść obok pomnika nie zauważając go.
Znajduje się w bliskim sąsiedztwie placu niepodległości i muzeum.
Szybko minęły te dwa ostatnie dni, nawet za szybko. Poznałem Czarnogóre jakiej do tej pory nie znałem... przepiękna i malownicza. Teraz rozumiem dlaczego Czarnogóra nazywana jest najpiękniejszym krajem Bałkanów. Trudno się nie zgodzić.